فاطمه الزهرا

مَسجِد جَمْکَران، مسجدی منسوب به امام زمان(عج)، دوازدهمین امام شیعیان، در حاشیه قم که گفته شده در قرن چهارم قمری به‌دستور وی ساخته شده است. بنا به گفته میرزا حسین نوری، محدث شیعی در قرن چهاردهم، مسجد جمکران به دستور امام زمان(عج) و به‌دست شخصی به نام ابوالحسن از علمای قم بنا شده است. محدث نوری از دیداری سخن گفته است که حسن بن مثله جمکرانی با حضرت مهدی(عج) داشته و امام زمان(عج)، دستور ساخت مسجد جمکران را داده است. میرزا حسین نوری، سال وقوع این رخداد را ۳۷۳ یا ۳۹۳ق دانسته و آن را به کتاب مونس الحزین شیخ صدوق نسبت داده است. برخی از محققان، در انتساب مسجد جمکران به امام زمان تردید کرده‌اند؛ نام نبردن کتب رجالی شیعه از کتاب مذکور و اشاره نشدن به این ماجرا در دیگر آثار شیخ صدوق، از دلایل آنهاست.

مسجد جمکران

اطلاعات اوليه
تأسیس:
قرن چهارم قمری
(بنا به نظر محدث نوری)
کاربری:
مسجد
مکان:
قم
نام‌های دیگر:
مسجد صاحب‌الزمان‌ • مسجد قدمگاه‌
مشخصات
مساحت:
.
معماری
سبک:
ایرانی اسلامی
بازسازی:
در دوره‌های مختلف
وبگاه:
پایگاه مسجد جمکران
برخی از مراسم‌های مذهبی مانند جشن نیمه‌شعبان، دعای توسل و دعای ندبه در این مسجد برگزار می‌شود و افرادی از مناطق مختلف ایران به‌ویژه در شب‌های چهارشنبه، در مسجد جمکران حضور می‌یابند. گفته شده است که حضور مردم در شب‌های چهارشنبه در مسجد جمکران از زمان شیخ محمدتقی بافقی، عالم شیعی دوره پهلوی رونق گرفته است؛ چرا که او به همراه شماری از طلاب، شب‌های چهارشنبه در مسجد جمکران به عبادت می‌پرداخت.

مسجد جمکران در دوره‌های مختلف، تعمیر و بازسازی شده است؛ قدیمی‌ترین کتیبه موجود، به تعمیر آن در سال ۱۱۶۷ق اشاره دارد. مسجد تا پیش از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ش، ساختمان کوچکی داشته اما پس از انقلاب توسعه زیادی یافته است. مجموعه مسجد جمکران از محوطه بیرونی، صحن اصلی، شبستان‌ها، مسجد مقام و ساختمان‌های اداری تشکیل شده است.

برای مسجد جمکران، اعمال مخصوصی ذکر شده است؛ از جمله دو رکعت نماز تحیت مسجد و دو رکعت نماز امام زمان. محدث نوری این اعمال را به امام زمان نسبت داده و شیخ عباس قمی به نقل از او در مفاتیح الجنان ذکر کرده است.